കിരാന കുന്നുകളിൽ ഇന്ത്യൻ ആക്രമണം നടന്നതിന് ഉപഗ്രഹചിത്രങ്ങൾ തെളിവ്: പാക് ആണവകേന്ദ്രങ്ങൾ ലക്ഷ്യമിട്ടോ?

ന്യൂഡൽഹി /ഇസ്ലാമബാദ് : 'ഓപ്പറേഷൻ സിന്ദൂർ' സമയത്ത് പാകിസ്ഥാനിലെ കിരാന കുന്നുകളിലെ ആണവ കേന്ദ്രങ്ങളെ ലക്ഷ്യമിട്ടിട്ടില്ലെന്ന ഇന്ത്യയുടെ ഔദ്യോഗിക നിഷേധവാദം ചോദ്യം ചെയ്യപ്പെടുന്നു. ഇതിനു വിരുദ്ധമായ സൂചനകൾ നൽകുന്ന പുതിയ ഉപഗ്രഹചിത്രങ്ങൾ ഇപ്പോൾ പുറത്തു വന്നിരിക്കുകയാണ്. 2025 ജൂണിൽ പകർത്തിയ ഈ ചിത്രങ്ങൾ, പാകിസ്ഥാനിലെ പഞ്ചാബ് പ്രവിശ്യയിലെ അതീവ തന്ത്രപ്രധാനമായ സർഗോദ ജില്ലയിലെ കിരാന കുന്നുകളിൽ ഇന്ത്യൻ മിസൈൽ ആക്രമണത്തിൻ്റെ ആഘാതം വ്യക്തമാക്കുന്നതായി പ്രമുഖ ഭൗമ-ഇൻ്റലിജൻസ് വിദഗ്ദ്ധനായ ഡാമിയൻ സൈമൺ അഭിപ്രായപ്പെടുന്നു.

ജമ്മു കാശ്മീരിലെ പഹൽഗാമിൽ 26 സുരക്ഷാ സൈനികരുടെ ജീവൻ അപഹരിച്ച ഭീകരാക്രമണത്തിന് പ്രതികാരമായാണ് 2025 മെയ് 10-ന് ഇന്ത്യ 'ഓപ്പറേഷൻ സിന്ദൂർ' ആരംഭിച്ചത്. ഈ ഓപ്പറേഷനിൽ പാകിസ്ഥാൻ്റെ പ്രധാന സൈനിക കേന്ദ്രങ്ങൾ ലക്ഷ്യമിട്ടുള്ള കൃത്യമായ ആക്രമണങ്ങൾ ഉൾപ്പെട്ടിരുന്നതായി റിപ്പോർട്ടുകളുണ്ടായിരുന്നു.

ഡാമിയൻ സൈമണിൻ്റെ നിരീക്ഷണങ്ങൾ പ്രകാരം, ഉപഗ്രഹ ചിത്രങ്ങളിൽ രണ്ട് നിർണായക വിവരങ്ങളാണ് വെളിപ്പെടുന്നത്:

• പാകിസ്ഥാൻ്റെ ആണവ പദ്ധതികളുടെ പ്രധാന കേന്ദ്രമെന്ന് ദീർഘകാലമായി സംശയിക്കുന്ന കിരാന കുന്നുകളിലെ ആക്രമണത്തിൻ്റെ ആഘാത സ്ഥലം.
  
  
• സർഗോദ വ്യോമതാവളത്തിലെ റൺവേകളിൽ അറ്റകുറ്റപ്പണികൾ നടന്നതിൻ്റെ സൂചനകൾ. ഇത് ആക്രമണത്തിന് ശേഷമുള്ള അറ്റകുറ്റപ്പണികളെയാണ് സൂചിപ്പിക്കുന്നത്.

"പാകിസ്ഥാനിലെ സർഗോദ മേഖലയുടെ 2025 ജൂണിൽ പകർത്തിയ ഏറ്റവും പുതിയ ഗൂഗിൾ എർത്ത് ചിത്രങ്ങൾ, മെയ് മാസത്തിൽ കിരാന കുന്നുകളിൽ ഇന്ത്യ നടത്തിയ ആക്രമണത്തിന്റെ ആഘാത സ്ഥലം സ്ഥിരീകരിക്കുന്നുണ്ട്. കൂടാതെ സർഗോദ വ്യോമതാവളത്തിലെ റൺവേകളിലെ അറ്റകുറ്റപ്പണികളും ഇതിൽ വ്യക്തമാണ്," സൈമൺ തൻ്റെ X (മുമ്പ് ട്വിറ്റർ) അക്കൗണ്ടിൽ കുറിച്ചു.

പാകിസ്ഥാൻ്റെ ഏറ്റവും സുരക്ഷിതവും രഹസ്യസ്വഭാവമുള്ളതുമായ സൈനിക മേഖലകളിലൊന്നായാണ് കിരാന കുന്നുകൾ കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത്. ഇവിടെ ആണവ പോർമുനകൾക്കുള്ള ഭൂഗർഭ സംഭരണികളും, 1980-കൾ മുതലുള്ള സബ്ക്രിട്ടിക്കൽ ആണവ പരീക്ഷണങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെയുള്ള ആണവ ഗവേഷണങ്ങളും നടക്കുന്നുണ്ടെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു.

Imagery update from Google Earth of the Sargodha region, Pakistan, captured in June 2025, shows -

1 - the impact location of India's strike on Kirana Hills in May 2025
2 - repaired runways at Sargodha airbase post India's strikes in May 2025 pic.twitter.com/BLOXYB9fKP

— Damien Symon (@detresfa_) July 18, 2025

സർഗോദ വ്യോമതാവളത്തിലെ അതിവേഗ പുനർനിർമ്മാണം അതിൻ്റെ തന്ത്രപരമായ പ്രാധാന്യം അടിവരയിടുന്നു. ദൃശ്യപരമായ തെളിവുകൾ നിലനിൽക്കുമ്പോഴും, പാകിസ്ഥാൻ അധികൃതർ ഈ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ട നാശനഷ്ടങ്ങളെക്കുറിച്ച് ഔദ്യോഗികമായി സ്ഥിരീകരിക്കുകയോ നിഷേധിക്കുകയോ ചെയ്തിട്ടില്ല.

ഇന്ത്യയും ഈ വിഷയത്തിൽ അവ്യക്തമായ നിലപാടാണ് സ്വീകരിച്ചിരിക്കുന്നത്. മെയ് 12-ന് കിരാന കുന്നുകളിലെ ആക്രമണങ്ങളെക്കുറിച്ച് ചോദ്യം ചെയ്തപ്പോൾ, എയർ ഓപ്പറേഷൻസ് ഡയറക്ടർ ജനറൽ എയർ മാർഷൽ എ.കെ. ഭാരതിയുടെ മറുപടി ഇങ്ങനെയായിരുന്നു: "കിരാന കുന്നുകളിൽ ചില ആണവ കേന്ദ്രങ്ങളുണ്ടെന്ന് ഞങ്ങളോട് പറഞ്ഞതിന് നന്ദി. അതിനെക്കുറിച്ച് ഞങ്ങൾക്ക് അറിയില്ലായിരുന്നു. ഞങ്ങൾ കിരാന കുന്നുകളെ ആക്രമിച്ചിട്ടില്ല." അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ചിരിയോടെയുള്ള ഈ ഒതുക്കമുള്ള മറുപടി അതിവേഗം വൈറലായി, സാമൂഹിക മാധ്യമങ്ങളിൽ വലിയ ചർച്ചകൾക്ക് ഇത് വഴിവെക്കുകയും ചെയ്തു.

സ്വതന്ത്ര നിരീക്ഷകർ ഈ സംഭവവികാസങ്ങളുടെ പ്രത്യാഘാതങ്ങൾ വിലയിരുത്തുന്നത് തുടരുമ്പോൾ, ഓപ്പറേഷൻ സിന്ദൂറിൻ്റെ യഥാർത്ഥ വ്യാപ്തിയെക്കുറിച്ചും പ്രത്യേകിച്ചും മേഖലയിലെ ആണവപരമായ സാഹചര്യങ്ങളെക്കുറിച്ചുമുള്ള ചോദ്യങ്ങൾ അവശേഷിക്കുന്നു.

ആരാണ് ഡാമിയൻ സൈമൺ?

ഡാമിയൻ സൈമൺ ഒരു പ്രമുഖ ഭൗമ-ഇൻ്റലിജൻസ് വിദഗ്ദ്ധനും ഉപഗ്രഹ ചിത്രങ്ങളുടെ വിശകലന വിദഗ്ദ്ധനുമാണ്. ഓപ്പൺ സോഴ്സ് ഇൻ്റലിജൻസ് (OSINT) രംഗത്ത് ഇദ്ദേഹം വളരെ സജീവമാണ്.

സാറ്റലൈറ്റ് ചിത്രങ്ങൾ, ഓപ്പൺ സോഴ്സ് ഡാറ്റ എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് സൈനിക നീക്കങ്ങൾ, തന്ത്രപ്രധാനമായ നിർമ്മിതികൾ, സംഘർഷ മേഖലകളിലെ സംഭവവികാസങ്ങൾ എന്നിവയെക്കുറിച്ച് വിവരങ്ങൾ ശേഖരിക്കുകയും വിശകലനം ചെയ്യുകയും അത് സാമൂഹിക മാധ്യമങ്ങളിലൂടെ (പ്രത്യേകിച്ച് X/ട്വിറ്റർ) പങ്കുവെക്കുകയും ചെയ്യുന്നതിലൂടെയാണ് ഡാമിയൻ സൈമൺ ശ്രദ്ധേയനായത്.

ഇന്ത്യ-പാക് സംഘർഷങ്ങൾക്കിടെ പ്രചരിച്ച വ്യാജ വിവരങ്ങളെയും ചിത്രങ്ങളെയും തുറന്നുകാട്ടാൻ ഉപഗ്രഹ ചിത്രങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ച് തെളിവുകൾ നൽകിയിട്ടുണ്ട്. പാകിസ്ഥാൻ്റെ ആണവ കേന്ദ്രങ്ങളെയും വ്യോമതാവളങ്ങളെയും സംബന്ധിച്ച ഉപഗ്രഹ ചിത്രങ്ങൾ വിശകലനം ചെയ്ത് നിർണായക വിവരങ്ങൾ പുറത്തുവിട്ടതിലൂടെയും അദ്ദേഹം ശ്രദ്ധേയനായി. ചൈനയുടെ സൈനിക നിർമ്മിതികൾ, ദക്ഷിണ ചൈനാ കടലിലെ സൈനിക നീക്കങ്ങൾ എന്നിവയെക്കുറിച്ചുള്ള വിശകലനങ്ങളും അദ്ദേഹം പങ്കുവെക്കാറുണ്ട്. "The Intel Lab" എന്ന സ്ഥാപനത്തിലെ ഒരു ഭൗമ-ഇൻ്റലിജൻസ് ഗവേഷകനാണ് ഡാമിയൻ സൈമൺ. ഔദ്യോഗിക വിവരങ്ങൾ ലഭ്യമല്ലാത്ത സാഹചര്യങ്ങളിൽ, തുറന്ന സ്രോതസ്സുകളിൽ നിന്നുള്ള വിവരങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ച് സംഭവങ്ങളുടെ യാഥാർത്ഥ്യം പുറത്തു കൊണ്ടുവരുന്നതിൽ ഡാമിയൻ സൈമൺ വലിയ പങ്കുവഹിക്കുന്നുണ്ട്.