ചബഹാർ തുറമുഖത്തിന് യുഎസ് ഉപരോധ ഇളവ്: ഇന്ത്യയുടെ നയതന്ത്ര വിജയം; പാകിസ്താൻ, ചൈനീസ് നീക്കങ്ങൾക്ക് തിരിച്ചടി

 ന്യൂഡൽഹി: ഇറാനിലെ തന്ത്രപ്രധാനമായ ചബഹാർ തുറമുഖത്തിന്മേൽ ഏർപ്പെടുത്തിയിരുന്ന ഉപരോധം പിൻവലിക്കണമെന്ന ഇന്ത്യയുടെ ആവശ്യം അംഗീകരിച്ച് അമേരിക്ക. ഇതോടെ, മേഖലയിൽ ഇന്ത്യയുടെ വാണിജ്യ, തന്ത്രപരമായ താത്പര്യങ്ങൾ സംരക്ഷിക്കപ്പെട്ടു. ഇന്ത്യയുടെ നിയന്ത്രണത്തിലുള്ള ഈ തുറമുഖത്തിന്റെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ തടസ്സമില്ലാതെ മുന്നോട്ട് കൊണ്ടുപോകാൻ പുതിയ തീരുമാനം വഴി തുറന്നു.

ഉപരോധ നീക്കവും ഇന്ത്യയുടെ പ്രതിരോധവും

ഇന്ത്യൻ പോർട്‌സ് ഗ്ലോബൽ ലിമിറ്റഡിന്റെ (IPGL) നിയന്ത്രണത്തിലുള്ള ചബഹാർ തുറമുഖത്തിന്, നേരത്തെ ഇറാനെതിരെയുള്ള ഉപരോധങ്ങളിൽ ഇളവ് അനുവദിച്ചിരുന്നു. എന്നാൽ, കഴിഞ്ഞ മാസം ഈ ഇളവുകൾ പിൻവലിച്ചുകൊണ്ട് ഉപരോധം ബാധകമാക്കിയത് ഇന്ത്യക്ക് കനത്ത തിരിച്ചടിയായിരുന്നു. തുറമുഖത്തെ നിക്ഷേപങ്ങളെയും പ്രവർത്തനങ്ങളെയും ഇത് പ്രതികൂലമായി ബാധിച്ചു.

അഫ്ഗാനിസ്ഥാനുമായുള്ള വ്യാപാര ബന്ധം, മരുന്നുകൾ ഉൾപ്പെടെയുള്ള അവശ്യ വസ്തുക്കളുടെ വിതരണം, മാനുഷികപരമായ സഹായം എന്നിവ ചൂണ്ടിക്കാട്ടിയാണ് ഇന്ത്യ ഉപരോധത്തിൽ ഇളവ് തുടരണമെന്ന് ശക്തമായി ആവശ്യപ്പെട്ടത്. ഈ നയതന്ത്രപരമായ ഇടപെടലിന്റെ ഫലമായി അടുത്ത വർഷം ആദ്യം വരെ യുഎസ് ഉപരോധ ഇളവ് അനുവദിച്ചിരിക്കുകയാണ്.

ചബഹാറിന്റെ തന്ത്രപരമായ പ്രാധാന്യം

ചബഹാർ തുറമുഖം ഇന്ത്യയെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം കേവലം ഒരു വാണിജ്യ കവാടമല്ല. പാകിസ്താനെ പൂർണ്ണമായി ആശ്രയിക്കാതെ, അഫ്ഗാനിസ്ഥാനിലേക്കും തുടർന്ന് മധ്യേഷ്യൻ രാജ്യങ്ങളായ കസാക്കിസ്ഥാൻ, താജിക്കിസ്ഥാൻ, ഉസ്ബെക്കിസ്ഥാൻ, കിർഗിസ്ഥാൻ എന്നിവയിലേക്കും യൂറോപ്പിലേക്കും ചരക്കുനീക്കം സുഗമമാക്കാൻ ഈ തുറമുഖം സഹായിക്കുന്നു.

ഇറാനിലെ സിസ്താൻ-ബലൂചിസ്ഥാൻ പ്രവിശ്യയിൽ ഗൾഫ് ഓഫ് ഒമാൻ തീരത്താണ് ഈ ആഴക്കടൽ തുറമുഖം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. രാജ്യാന്തര ഗതാഗത ഇടനാഴി (ചബഹാർ കരാർ) സ്ഥാപിക്കുന്നതിനുള്ള ത്രികക്ഷി കരാറിൽ ഇന്ത്യ, ഇറാൻ, അഫ്ഗാനിസ്ഥാൻ എന്നീ രാജ്യങ്ങൾ 2016 മേയിൽ ഒപ്പുവച്ചതോടെയാണ് ഇന്ത്യ ചബഹാറിൽ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചത്. ഷാഹിദ് ബൈഹെഷ്തി ടെർമിനലിന്റെ ആദ്യഘട്ട വികസനത്തിൽ ഇന്ത്യ നിർണായക പങ്കുവഹിച്ചു.

നിക്ഷേപ ലക്ഷ്യങ്ങളും ദൂരവ്യാപക ഫലങ്ങളും

തുറമുഖ വികസനത്തിനായി ഇന്ത്യ 120 മില്യൺ ഡോളറിന്റെ നിക്ഷേപവും അടിസ്ഥാന സൗകര്യ വികസനത്തിനായി 250 മില്യൺ ഡോളറിന്റെ വായ്പയും ഉറപ്പാക്കിയിട്ടുണ്ട്. 5 ലക്ഷം ടി.ഇ.യു. (Twenty-foot Equivalent Unit) കണ്ടെയ്‌നറുകൾ കൈകാര്യം ചെയ്യാൻ ശേഷിയുള്ള തുറമുഖമായി ചബഹാറിനെ വികസിപ്പിക്കാനാണ് ഇന്ത്യയുടെ ലക്ഷ്യം. നിലവിൽ ഇത് ഒരു ലക്ഷം ടി.ഇ.യു. ആണ്. കൂടാതെ, തുറമുഖത്തുനിന്ന് ഇറാന്റെ ഉൾഭാഗത്തേക്ക് 700 കിലോമീറ്റർ റെയിൽപ്പാതയും നിർമ്മാണത്തിലാണ്. 2026 മധ്യത്തോടെ ഈ പദ്ധതികൾ പൂർത്തിയാക്കാനാണ് ലക്ഷ്യമിടുന്നത്.

പാക്-ചൈന വെല്ലുവിളിക്ക് മറുപടി

പാകിസ്താന്റെ തന്ത്രപ്രധാന തുറമുഖമായ ഗ്വാദർ നിയന്ത്രിച്ച് അറബിക്കടലിൽ സ്വാധീനം വർദ്ധിപ്പിക്കാൻ ചൈന ശ്രമിക്കുന്ന സാഹചര്യത്തിൽ, ഗ്വാദറിൽ നിന്ന് 140 കിലോമീറ്റർ മാത്രം അകലെയുള്ള ചബഹാറിന്റെ നിയന്ത്രണം ഇന്ത്യക്ക് ലഭിച്ചത് ചൈന-പാകിസ്താൻ കൂട്ടുകെട്ടിന് വലിയ നയതന്ത്ര ക്ഷീണം ആയിരുന്നു. ഉപരോധം പുനഃസ്ഥാപിച്ചിരുന്നെങ്കിൽ ഈ മേഖലയിലെ ഇന്ത്യയുടെ മുൻതൂക്കത്തെ അത് പ്രതികൂലമായി ബാധിക്കുകയും ചരക്കുനീക്കത്തിൽ പാകിസ്താന് നേട്ടമുണ്ടാകുകയും ചെയ്യുമായിരുന്നു. എന്നാൽ, ഉപരോധ ഇളവ് തുടരാനുള്ള യുഎസ് തീരുമാനം ഇന്ത്യയുടെ പ്രാദേശിക സ്വാധീനം ഉറപ്പിക്കുന്നതിൽ ഒരു പ്രധാന ചുവടുവെയ്പ്പാണ്.