അതിജീവനത്തിന്റെ പാതയിൽ: സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തര ദാരിദ്ര്യത്തിൽ നിന്ന് ആഗോള ശക്തിയായി ഇന്ത്യ

✍ഉണ്ണികൃഷ്ണൻ തലക്കശ്ശേരി 

1947 ഓഗസ്റ്റ് 15-ന് അർദ്ധരാത്രിയിൽ, ഇന്ത്യ സ്വാതന്ത്ര്യം നേടിയ വേളയിൽ ജവഹർലാൽ നെഹ്റുവിന്റെ ശബ്ദം പാർലമെന്റിൽ മുഴങ്ങി. ("tryst with destiny.")"വിധിയുമായി ഒത്തുചേരുക."." എന്നായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ പ്രഖ്യാപനം. എന്നാൽ, ആ ആഘോഷങ്ങൾക്കപ്പുറം കഠിനമായ യാഥാർത്ഥ്യങ്ങൾ ഇന്ത്യയെ കാത്തിരിപ്പുണ്ടായിരുന്നു. നൂറ്റാണ്ടുകളുടെ കൊളോണിയൽ ഭരണം രാജ്യത്തെ കൊള്ളയടിക്കുകയും തകർത്തെറിയുകയും ചെയ്തിരുന്നു. ഒരുകാലത്ത് അതിന്റെ സമ്പത്തിന്റെ പേരിൽ "സുവർണ്ണ പക്ഷി" എന്ന് അറിയപ്പെട്ടിരുന്ന ഇന്ത്യയുടെ ആഗോള ജി.ഡി.പി. വിഹിതം 1700-കളിൽ 24% ആയിരുന്നത് സ്വാതന്ത്ര്യസമയത്ത് 4% ൽ താഴെയായി കുറഞ്ഞു. ദാരിദ്ര്യം, ക്ഷാമം, ദുർബലമായ സാമ്പത്തിക വ്യവസ്ഥ എന്നിവയായിരുന്നു സ്വതന്ത്ര ഇന്ത്യയുടെ ആദ്യ വർഷങ്ങളിലെ പ്രധാന സവിശേഷതകൾ. ശരാശരി ആയുർദൈർഘ്യം 32 വയസ്സും സാക്ഷരതാ നിരക്ക് 12% വും മാത്രമായിരുന്നു. പുരോഗതിയല്ല, അതിജീവനമായിരുന്നു അക്കാലത്തെ വെല്ലുവിളി.

എങ്കിലും, ഈ തകർച്ചയിൽ നിന്ന് ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും ശക്തമായ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥകളിലൊന്ന് ഉയർന്നു വന്നു. ഒരു നൂറ്റാണ്ടിനുള്ളിൽ, ക്ഷാമങ്ങളുടെ രാഷ്ട്രത്തിൽ നിന്ന് ഒരു ആഗോള ശക്തിയായി ഇന്ത്യ രൂപാന്തരപ്പെട്ടതിന്റെ കഥയാണിത്.

സർക്കാർ നിയന്ത്രിത വളർച്ചയുടെ കാലഘട്ടവും വെല്ലുവിളികളും

ആദ്യ ദശാബ്ദങ്ങളിൽ, ഇന്ത്യയുടെ സാമ്പത്തിക നയം രൂപപ്പെടുത്തിയത് അതിന്റെ ആദ്യ പ്രധാനമന്ത്രി ജവഹർലാൽ നെഹ്റുവാണ്. സർക്കാർ നേതൃത്വത്തിലുള്ള വ്യവസായവൽക്കരണത്തിൽ അദ്ദേഹം വിശ്വസിച്ചു. സോവിയറ്റ് യൂണിയന്റെ മാതൃകയിൽ, പഞ്ചവത്സര പദ്ധതികൾ നടപ്പാക്കുകയും വൻകിട സ്റ്റീൽ പ്ലാന്റുകളും ഡാമുകളും ബാങ്കുകളും നിർമ്മിക്കുകയും ചെയ്തു. എന്നാൽ, 1950-കൾ മുതൽ 1980-കൾ വരെയുള്ള ഈ കാലഘട്ടം, കുപ്രസിദ്ധമായ "ലൈസൻസ് രാജ്" എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെട്ടു. ഓരോ സാമ്പത്തിക പ്രവർത്തനത്തിനും സർക്കാർ അനുമതി ആവശ്യമായിരുന്ന ഈ ഉദ്യോഗസ്ഥ ഭരണസംവിധാനം നവീകരണത്തെ തടസ്സപ്പെടുത്തുകയും വലിയ കാര്യക്ഷമതയില്ലായ്മ സൃഷ്ടിക്കുകയും ചെയ്തു. ഒരു ടെലിഫോൺ ലൈൻ ലഭിക്കാൻ ഏഴ് വർഷവും ഒരു സ്കൂട്ടറിന് ഒരു പതിറ്റാണ്ടും കാത്തിരിക്കേണ്ടി വന്നു.


സാമ്പത്തിക വിദഗ്ധർ "ഹിന്ദു വളർച്ചാ നിരക്ക്" എന്ന് വിളിച്ച ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ, രാജ്യത്തിന്റെ വളർച്ച പ്രതിവർഷം 3.5% എന്ന മന്ദഗതിയിലായിരുന്നു. എന്നിട്ടും ചില ശ്രദ്ധേയമായ നേട്ടങ്ങൾ കൈവരിച്ചു. 1960-കളിലെ ഹരിത വിപ്ലവം, ഭക്ഷ്യസഹായത്തിനായി മറ്റു രാജ്യങ്ങളെ ആശ്രയിച്ചിരുന്ന ഇന്ത്യയെ ഭക്ഷ്യ സ്വയംപര്യാപ്തതയുള്ള രാജ്യമാക്കി മാറ്റി. എന്നിരുന്നാലും, ദാരിദ്ര്യം വ്യാപകമായിരുന്നു, വിദേശനാണ്യ ശേഖരം കുറഞ്ഞുവരികയും ചെയ്തു.

1991-ലെ വഴിത്തിരിവ്

1991 ആയപ്പോഴേക്കും ഇന്ത്യ സാമ്പത്തിക തകർച്ചയുടെ വക്കിലെത്തി. ഉയർന്ന കടം, കുതിച്ചുയരുന്ന പണപ്പെരുപ്പം, നിക്ഷേപകരുടെ ആത്മവിശ്വാസമില്ലായ്മ എന്നിവ രാജ്യത്തെ ഒരു പ്രതിസന്ധി ഘട്ടത്തിലേക്ക് നയിച്ചു. രണ്ടാഴ്ചത്തേക്ക് മാത്രമുള്ള ഇറക്കുമതിക്ക് പോലും തികയാത്തവിധം വിദേശനാണ്യ ശേഖരം താഴ്ന്നു. ഇന്റർനാഷണൽ മോണിറ്ററി ഫണ്ടിൽ (IMF) നിന്ന് വായ്പയെടുക്കുന്നതിനായി സർക്കാർ സ്വർണ്ണ ശേഖരം ലണ്ടനിലേക്ക് വിമാനമാർഗം അയക്കേണ്ടിവന്നു. ഇത് അപമാനകരമായിരുന്നെങ്കിലും അനിവാര്യമായ ഒരു നടപടിയായിരുന്നു.

ഈ പ്രതിസന്ധി ഒരു സമൂലമായ മാറ്റത്തിന് കാരണമായി. പ്രധാനമന്ത്രി പി.വി. നരസിംഹ റാവുവിന്റെയും ധനമന്ത്രി ഡോ. മൻമോഹൻ സിംഗിന്റെയും നേതൃത്വത്തിൽ ഇന്ത്യ ലൈസൻസ് രാജ് അവസാനിപ്പിച്ചു. രൂപയുടെ മൂല്യം കുറയ്ക്കുകയും വ്യാപാര തടസ്സങ്ങൾ നീക്കം ചെയ്യുകയും സ്വകാര്യ സംരംഭങ്ങൾക്ക് വാതിൽ തുറക്കുകയും ചെയ്തു. ഇത് അടഞ്ഞ, സർക്കാർ നിയന്ത്രിത സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് തുറന്ന, ഉദാരവൽക്കരിക്കപ്പെട്ട ഒന്നിലേക്കുള്ള വലിയ മാറ്റത്തിന് വഴിയൊരുക്കി.

"നവ ഭാരത" ത്തിന്റെ  ഉദയം

സാമ്പത്തിക പരിഷ്കാരങ്ങൾ നടപ്പാക്കിയതോടെ ഇന്ത്യയുടെ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ കുതിച്ചുയർന്നു. 2000-കളുടെ തുടക്കത്തിൽ, ലോകത്തിന്റെ ഐ.ടി. ശക്തികേന്ദ്രം എന്ന നിലയിൽ ഇന്ത്യ വ്യക്തിമുദ്ര  സ്ഥാപിച്ചു. ബെംഗളൂരു, ഹൈദരാബാദ്, പൂനെ തുടങ്ങിയ നഗരങ്ങൾ ആഗോള കോർപ്പറേഷനുകളുടെ ബാക്ക് ഓഫീസുകളായി മാറി, ഇൻഫോസിസ്, ടി.സി.എസ് തുടങ്ങിയ തദ്ദേശീയ ടെക് കമ്പനികളുടെ വളർച്ചയ്ക്ക് ഇത് വഴിയൊരുക്കി. 2003 മുതൽ 2008 വരെ ജി.ഡി.പി. വളർച്ച 8.8% എന്ന മികച്ച നിലയിലെത്തി. വിദേശ നിക്ഷേപം രാജ്യത്തേക്ക് ഒഴുകിയെത്തി, മാളുകളും വർണ്ണ ടെലിവിഷനുകളും അന്താരാഷ്ട്ര യാത്രകളും പുതിയ നാഗരിക മധ്യവർഗ്ഗത്തിന്റെ അടയാളങ്ങളായി മാറി.

2008-ലെ ആഗോള സാമ്പത്തിക പ്രതിസന്ധിയിൽ പോലും ഇന്ത്യൻ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥ പിടിച്ചുനിന്നു. 2010-ഓടെ വളർച്ച 9% ആയി തിരികെയെത്തി. ഉപഭോഗം, വായ്പകൾ, സേവനമേഖലയുടെ കുതിച്ചുയർന്ന വളർച്ച എന്നിവയോടെ അടുത്ത പത്ത് വർഷവും ഈ മുന്നേറ്റം തുടർന്നു. 2020-ലെ കോവിഡ്-19 മഹാമാരി കാരണം 7.3% ജി.ഡി.പി. സങ്കോചമുണ്ടായെങ്കിലും, 2021-ൽ ഇന്ത്യ 9% വളർച്ചയോടെ ശക്തമായി തിരിച്ചുവന്നു.

ഇന്ന്, ഇന്ത്യ ലോകത്തിലെ നാലാമത്തെ വലിയ സമ്പദ്‌വ്യവസ്ഥയായി, 4 ട്രില്യൺ ഡോളർ എന്ന നാഴികക്കല്ല് പിന്നിട്ടു. ജി.ഡി.പി.യുടെ 50%-ലധികം സേവനമേഖലയിൽ നിന്നും, 28% നിർമ്മാണ മേഖലയിൽ നിന്നും, 13% കൃഷിയിൽ നിന്നും വരുന്നു. 1947-ൽ പ്രതിവർഷം 250 രൂപയായിരുന്ന ആളോഹരി വരുമാനം 2025-ൽ ഏകദേശം 2 ലക്ഷം രൂപയായി ഉയർന്നു.

ആധുനിക ഇന്ത്യയുടെ ചില നാഴികക്കല്ലുകൾ

ആധുനിക ഇന്ത്യയുടെ നാഴികക്കല്ലുകൾ

ഇന്ത്യയുടെ പരിവർത്തനം വിവിധ മേഖലകളിൽ വ്യക്തമാണ്:

• സാങ്കേതികവിദ്യ: ലോകത്തിലെ രണ്ടാമത്തെ വലിയ സ്മാർട്ട്ഫോൺ വിപണിയാണ് ഇന്ത്യ. ഇന്ത്യയുടെ തനത് ഡിജിറ്റൽ പേയ്‌മെന്റ് പ്ലാറ്റ്‌ഫോമായ യു.പി.ഐ., വിസയുടെ ആഗോള ഇടപാടുകളെ മറികടന്ന് കോടിക്കണക്കിന് ഇടപാടുകൾ നടത്തുന്നു.
  
  
• വ്യോമയാനം: 2001-ൽ 1.4 കോടി ഇന്ത്യക്കാർ മാത്രമാണ് വിമാനത്തിൽ യാത്ര ചെയ്തിരുന്നത്. 2024-ൽ ഇത് 17.4 കോടി ആളുകളായി ഉയർന്നു, ഇന്ത്യ ലോകത്തിലെ മൂന്നാമത്തെ വലിയ വ്യോമയാന വിപണിയാണ്.
  
  
• നിർമ്മാണം: 1990-കളിൽ 1,000 പേർക്ക് 5 കാറുകൾ ഉണ്ടായിരുന്ന സ്ഥാനത്ത്, ഇന്ന് ഇന്ത്യ ലോകത്തിലെ മൂന്നാമത്തെ വലിയ കാർ വിപണിയാണ്.
  
  
• ആരോഗ്യം: 1950-കളിൽ പെൻസിലിൻ ഇറക്കുമതി ചെയ്തിരുന്ന ഇന്ത്യ, ഇന്ന് ലോകത്തിലെ "ഫാർമസി" ആണ്. ലോകത്തിലെ 70% വാക്സിനുകളും ഉത്പാദിപ്പിക്കുന്ന രാജ്യം 160-ലധികം രാജ്യങ്ങളിലേക്ക് മരുന്നുകൾ കയറ്റുമതി ചെയ്യുന്നു.
  
  
• കൃഷി: ക്ഷാമങ്ങളുടെ നാടായിരുന്ന ഇന്ത്യ ഇന്ന് ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ അരി കയറ്റുമതിരാജ്യവും  ഏറ്റവും വലിയ പാൽ ഉത്പാദകരാജ്യവുമാണ് . ഇന്ന് രാജ്യത്തിന് സ്വന്തമായി പര്യാപ്തമായ ഭക്ഷ്യവസ്തുക്കൾ  ഉത്പാദിപ്പിക്കാനുള്ള ശേഷിയുണ്ട്.

അസമത്വം, തൊഴിലില്ലായ്മ, കാലാവസ്ഥാ വ്യതിയാനം തുടങ്ങിയ വെല്ലുവിളികൾ ഇപ്പോഴുമുണ്ടെങ്കിലും, 30 വയസ്സിൽ താഴെയുള്ള യുവജനങ്ങളാണ് ഇന്ത്യയുടെ ഏറ്റവും വലിയ കരുത്ത്. രാജ്യത്തിന്റെ പുരോഗതി തുടരുമ്പോൾ, കൊളോണിയൽ കാലഘട്ടത്തിലെ ദാരിദ്ര്യത്തിൽ നിന്ന് ഒരു ആഗോള ശക്തിയിലേക്കുള്ള ഈ യാത്ര, ഇന്ത്യയുടെ അചഞ്ചലമായ അതിജീവനശേഷിയുടെയും പുതിയൊരു ഭാവി കെട്ടിപ്പടുക്കാനുള്ള പ്രതിബദ്ധതയുടെയും തെളിവാണ്. ഭാരതമെന്ന സുവർണ്ണ പക്ഷി സാമ്പത്തിക ഭദ്രതയുടെ ആകാശങ്ങൾ കീഴടക്കട്ടെ