പ്രധാനമന്ത്രി മോദിയുടെ മൗറീഷ്യസ് സന്ദർശനം: ഇന്ത്യ-മൗറീഷ്യസ് ബന്ധങ്ങളുടെ ആഴങ്ങളിലേക്ക്

 ഇന്ത്യയും മൗറീഷ്യസും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം ചരിത്രപരമായി വളരെ അടുത്തതും ദൃഢവുമാണ്. 1834-ൽ ബ്രിട്ടീഷ് കപ്പലുകൾ ഇന്ത്യൻ മഹാസമുദ്രം കടന്ന് ഇന്ത്യൻ തൊഴിലാളികളുമായി മൗറീഷ്യസിലേക്ക് പോയത് ഈ ബന്ധത്തിന്റെ ആദ്യ ഏടുകളിലൊന്നാണ്. മെച്ചപ്പെട്ട ജീവിതം വാഗ്ദാനം ചെയ്ത് കൊണ്ടുപോയ അവരെ മൗറീഷ്യസിലെ കരിമ്പിൻ തോട്ടങ്ങളിൽ തളച്ചിടുകയായിരുന്നു. എങ്കിലും, ഈ സംഭവം ഇന്ത്യയും മൗറീഷ്യസും തമ്മിൽ ഇന്നും നിലനിൽക്കുന്ന ഒരു കണ്ണിയായി മാറി.

ഇന്ത്യൻ പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദി മൗറീഷ്യസിന്റെ 57-ാമത് ദേശീയ ദിനാഘോഷങ്ങളിൽ പങ്കെടുക്കാൻ ഈ അടുത്തയിടെ മൗറീഷ്യസ് സന്ദർശിച്ചത് ഇരു രാജ്യങ്ങൾക്കുമിടയിലെ ബന്ധത്തിന് കൂടുതൽ ഊഷ്മളത നൽകി. പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ സന്ദർശനത്തിൽ മൗറീഷ്യസിലെ രാഷ്ട്രപതിയുമായി കൂടിക്കാഴ്ച നടത്തുകയും ഗംഗാജലം സമ്മാനിക്കുകയും ചെയ്തു. ബിഹാർ സംസ്ഥാനത്തിലെ ഒരു സൂപ്പർഫുഡായ ഫോക്സ് നട്ട്‌സും മൗറീഷ്യസിന്റെ പ്രഥമ വനിതയ്ക്ക് ഒരു ബനാറസി സാരിയും അദ്ദേഹം സമ്മാനിച്ചു. മൗറീഷ്യസിന്റെ പരമോന്നത സിവിലിയൻ ബഹുമതി ഇന്ത്യൻ പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദിക്ക് ലഭിച്ചു. ഈ ബഹുമതി ലഭിക്കുന്ന ആദ്യ ഇന്ത്യൻ നേതാവാണ് അദ്ദേഹം.

ഈ യാത്രയിൽ നിരവധി ഉഭയകക്ഷി ചർച്ചകളും കരാറുകളും നടന്നു. ഈ സന്ദർശനം ഇന്ത്യ-മൗറീഷ്യസ് ബന്ധങ്ങളിൽ ഒരു പുതിയ അധ്യായം തുറക്കുമെന്ന് പ്രധാനമന്ത്രി മോദി പറഞ്ഞു .

മൗറീഷ്യസ്: ഇന്ത്യൻ വേരുകളുള്ള രാജ്യം

10-ാം നൂറ്റാണ്ടിൽ അറബ് നാവികരാണ് മൗറീഷ്യസ് ആദ്യമായി കണ്ടെത്തിയത്. പിന്നീട് ഡച്ചുകാർ ദ്വീപിന് മൗറീസ് ഓഫ് നാസൗവിൻ്റെ പേര് നൽകി. 18-ാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഫ്രഞ്ചുകാർ ഇവിടം കൈവശപ്പെടുത്തിയതോടെ ഇന്ത്യക്കാർ മൗറീഷ്യസിൽ എത്തിച്ചേർന്നു. ഇന്ത്യയിലെ പുതുച്ചേരിയിൽ നിന്നുള്ളവരായിരുന്നു അവരിൽ അധികവും. 1810-ൽ ബ്രിട്ടീഷുകാർ മൗറീഷ്യസിന്റെ നിയന്ത്രണം ഏറ്റെടുത്തു. തങ്ങളുടെ തോട്ടങ്ങളിലെ ജോലിക്കായി ആയിരക്കണക്കിന് തൊഴിലാളികളെ ഇന്ത്യയിൽ നിന്ന് അവർ ഇവിടേക്ക് കൊണ്ടുവന്നു. ബിഹാർ, തമിഴ്‌നാട്, ഉത്തർപ്രദേശ് എന്നിവിടങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള തൊഴിലാളികളാണ് ഇവിടെയെത്തിയത്. തലമുറകൾ പിന്നിടുമ്പോൾ, ഇന്ത്യൻ പേരുകളും ഇന്ത്യൻ സാംസ്കാരിക മൂല്യങ്ങളുമായി അവർ മൗറീഷ്യൻ പൗരന്മാരായി ജീവിക്കുന്നു. ഇന്ന്, 1.2 ദശലക്ഷം ജനസംഖ്യയുള്ള മൗറീഷ്യസിൽ 70% പേരും ഇന്ത്യൻ വംശജരാണ്. ഭോജ്പുരി, തമിഴ്, തെലുങ്ക്, ഹിന്ദി, ഉറുദു തുടങ്ങിയ ഇന്ത്യൻ ഭാഷകൾ ഇവിടെ സംസാരിക്കുന്നു. ദീപാവലിയും തമിഴ് പുതുവർഷവുമെല്ലാം ഇവിടുത്തെ ദേശീയ ആഘോഷങ്ങളാണ്.

മൗറീഷ്യൻ രാഷ്ട്രീയത്തിലും ഇന്ത്യയുടെ സ്വാധീനം കാണാം. മൗറീഷ്യസിലെ പല പ്രധാനമന്ത്രിമാരും ഇന്ത്യൻ വംശജരാണ്. മൗറീഷ്യസിന്റെ ദേശീയ ദിനം പോലും ഇന്ത്യയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടുകിടക്കുന്നു. 1901-ൽ മഹാത്മാഗാന്ധി ദക്ഷിണാഫ്രിക്കയിലേക്കുള്ള യാത്രാമധ്യേ മൗറീഷ്യസ് സന്ദർശിച്ചു. അവിടുത്തെ ഇന്ത്യൻ സമൂഹത്തെ വിദ്യാഭ്യാസം നേടാനും സംഘടിക്കാനും അദ്ദേഹം പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചു. അദ്ദേഹത്തെ ആദരിക്കുന്നതിനായി ഗാന്ധിജി ദണ്ഡി മാർച്ച് ആരംഭിച്ച ദിവസം തന്നെ മൗറീഷ്യസും ദേശീയ ദിനമായി ആഘോഷിക്കുന്നു. 1968-ൽ മൗറീഷ്യസിന് സ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിച്ചതിനു ശേഷം റംഗൂലം, ജുഗ്നൗത്ത് എന്നീ രണ്ട് ഇന്ത്യൻ വംശജരായ കുടുംബങ്ങളാണ് രാജ്യം ഭരിക്കുന്നത്. ഇപ്പോഴത്തെ പ്രധാനമന്ത്രി, സീവുസ്സാഗർ റംഗൂലമിന്റെ മകനാണ്.

പങ്കിട്ട ചരിത്രത്തിന്റെ  പൈതൃകം 

ഇന്ത്യയും മൗറീഷ്യസും തമ്മിലുള്ള ചരിത്രപരമായ ബന്ധം 1834 മുതൽ ആരംഭിക്കുന്നു, ബ്രിട്ടീഷുകാർ ഇന്ത്യൻ തൊഴിലാളികളെ ദ്വീപിലെ കരിമ്പ് തോട്ടങ്ങളിൽ ജോലി ചെയ്യാൻ കൊണ്ടുപോയ കാലം മുതൽ. നൂറ്റാണ്ടുകളായി, ഈ ഇന്ത്യൻ കുടിയേറ്റക്കാർ മൗറീഷ്യസിന്റെ അവിഭാജ്യ ഘടകമായി മാറി, അതിന്റെ ജനസംഖ്യാശാസ്ത്രം, സംസ്കാരം, രാഷ്ട്രീയ ഭൂപ്രകൃതി എന്നിവ രൂപപ്പെടുത്തി. ഇന്ന്, മൗറീഷ്യൻ ജനസംഖ്യയുടെ 70% ഇന്ത്യൻ വംശജരാണ്, ഭോഴ്സുരി, തമിഴ്, തെലുങ്ക്, ഹിന്ദി, ഉറുദു തുടങ്ങിയ ഭാഷകൾ വ്യാപകമായി സംസാരിക്കപ്പെടുന്നു.

1968-ൽ മൗറീഷ്യസിന് സ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിച്ചതിനുശേഷം ഇന്ത്യയും മൗറീഷ്യസും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം കൂടുതൽ ദൃഢമായി. 1974-ൽ ഇരു രാജ്യങ്ങളും ഒരു പ്രതിരോധ കരാർ ഒപ്പുവച്ചു. മൗറീഷ്യസിന്റെ സുരക്ഷയുടെ ഉത്തരവാദിത്തം ഇന്ത്യ ഏറ്റെടുത്തു. ഷാഗോസ് ദ്വീപുകളുടെ കാര്യത്തിൽ ഇന്ത്യ മൗറീഷ്യസിനെ അന്താരാഷ്ട്ര വേദികളിൽ പിന്തുണച്ചിട്ടുണ്ട്. ഷാഗോസ് ദ്വീപസമൂഹത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ ദ്വീപായ ഡീഗോ ഗാർസിയയിൽ ഒരു യുഎസ് സൈനിക താവളമുണ്ട്. ഈ ദ്വീപുകൾ മൗറീഷ്യസിന് തിരികെ ലഭിക്കണണാമെന്ന വാദത്തെ  ഇന്ത്യ പിന്തുണയ്ക്കുന്നു.

തന്ത്രപരമായ സഹകരണം: പ്രതിരോധവും സുരക്ഷയും 

ഇന്ത്യയ്ക്കും മൗറീഷ്യസിനും ഇടയിൽ ദീർഘകാല പ്രതിരോധ പങ്കാളിത്തമുണ്ട്, 1974 ൽ ഇരു രാജ്യങ്ങളും ഒരു സുരക്ഷാ കരാറിൽ ഒപ്പുവച്ചതു മുതൽ . മൗറീഷ്യസിന് സൈനിക പിന്തുണയും രഹസ്യാന്വേഷണ സഹകരണവും നൽകിക്കൊണ്ട് ഇന്ത്യ സ്ഥിരമായി ഒരു സുരക്ഷാ ഗ്യാരണ്ടിയായി പ്രവർത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്. 

1983- ൽ നടന്ന ഓപ്പറേഷൻ ലാൽ ഡോറ ഒരു ശ്രദ്ധേയമായ സംഭവമായിരുന്നു. മൗറീഷ്യൻ മിലിറ്റന്റ് മൂവ്മെന്റ് (എംഎംഎം) നടത്തിയ അട്ടിമറി ശ്രമത്തെ ചെറുക്കുന്നതിനായി അന്നത്തെ പ്രധാനമന്ത്രി ഇന്ദിരാഗാന്ധി ഒരു രഹസ്യ ഓപ്പറേഷന് ഉത്തരവിട്ടതായി റിപ്പോർട്ടുണ്ട്. ഔദ്യോഗികമായി സ്ഥിരീകരിച്ചിട്ടില്ലെങ്കിലും, ഈ ഓപ്പറേഷൻ മൗറീഷ്യൻ സർക്കാരിനെ സ്ഥിരപ്പെടുത്തിയെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു . 

കൂടാതെ, ചാഗോസ് ദ്വീപസമൂഹത്തിന്മേലുള്ള മൗറീഷ്യസിന്റെ പരമാധികാര അവകാശവാദങ്ങളിൽ ഇന്ത്യ പിന്തുണച്ചിട്ടുണ്ട്, പ്രത്യേകിച്ച് നിലവിൽ ഒരു യുഎസ് സൈനിക താവളമുള്ള ഡീഗോ ഗാർസിയ . 2022 ൽ, അന്താരാഷ്ട്ര വേദികളിൽ ഇന്ത്യ മൗറീഷ്യസിനെ പിന്തുണച്ചു, ഇത് ചാഗോസ് ദ്വീപുകൾ മൗറീഷ്യസിന് കൈമാറാനുള്ള യുകെയുടെ തീരുമാനത്തിലേക്ക് നയിച്ചു

ഇന്ത്യയുടെ ഈ ബന്ധം ചരിത്രപരവും സാംസ്കാരികവുമായ അടിത്തറ മാത്രമല്ല, തന്ത്രപരവും സാമ്പത്തികവുമായ താൽപ്പര്യങ്ങൾ കൂടി ഉൾക്കൊള്ളുന്നതാണ്. ഇന്ത്യൻ മഹാസമുദ്രത്തിലെ മൗറീഷ്യസിന്റെ തന്ത്രപരമായ സ്ഥാനം ഇന്ത്യക്ക് വളരെ പ്രധാനപ്പെട്ടതാണ്. ചൈനയുടെ സ്വാധീനം ഈ മേഖലയിൽ വർദ്ധിച്ചു വരുന്ന സാഹചര്യത്തിൽ മൗറീഷ്യസുമായുള്ള ബന്ധം ഇന്ത്യക്ക് നിർണായകമാണ്. മൗറീഷ്യസിലെ ദേശീയ സുരക്ഷാ ഉപദേഷ്ടാവിനെ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നതിൽ പോലും ഇന്ത്യക്ക് പങ്കുണ്ട്. സാമ്പത്തികമായി, ഇന്ത്യയിലേക്കുള്ള വിദേശ പ്രത്യക്ഷ നിക്ഷേപത്തിന്റെ (FDI) പ്രധാന ഉറവിടം മൗറീഷ്യസാണ്. ഇന്ത്യ മൗറീഷ്യസിൽ 1.1 ബില്യൺ ഡോളറിലധികം വികസന പദ്ധതികളിൽ നിക്ഷേപം നടത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഐഎസ്ആർഒ 1986 മുതൽ മൗറീഷ്യസിൽ ഒരു ഉപഗ്രഹ ട്രാക്കിംഗ് സ്റ്റേഷൻ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട്.

പ്രധാനമന്ത്രി മോദിയുടെ മൗറീഷ്യസ് സന്ദർശനം ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ശക്തമായ ബന്ധത്തിന്റെ പ്രതീകമാണ്. ഈ ബന്ധം ചരിത്രത്തിൽ വേരൂന്നിയതും തന്ത്രപരമായ സഹകരണത്തിലൂടെ ശക്തിപ്പെട്ടതും ഒരു പൊതു ഭാവിക്കായി ഒത്തുചേർന്ന് പ്രവർത്തിക്കുന്നതുമാണ്.