ചോറ പള്ളിയെ മോസ്‌കാക്കി മാറ്റുന്നത് പൂർത്തിയായി;മെയ് മാസത്തിൽ മോസ്‌ക് തുറക്കും: എർദോഗൻ സർക്കാർ

തുർക്കി: നാലാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ബൈസൻ്റൈൻ ചോറ പള്ളിയെ മോസ്‌കാക്കി മാറ്റുന്നത് പൂർത്തിയായി, എർദോഗൻ സർക്കാർ മെയ് മാസത്തിൽ മോസ്‌ക് തുറക്കും. അതിനുശേഷം മുസ്ലീങ്ങൾക്ക് അവിടെ നമസ്കരിക്കാൻ കഴിയും. 

4 വർഷത്തെ പുനഃസ്ഥാപനത്തിന് ശേഷം 2024 മെയ് മാസത്തിൽ ആരാധന ആരംഭിക്കുമെന്ന് ജനറൽ ഡയറക്ടറേറ്റ് ഓഫ് ഫൗണ്ടേഷൻ പ്രഖ്യാപിച്ചു, അതേസമയം ഫെബ്രുവരി 23 ന് ആദ്യത്തെ മുസ്ലീം പ്രാർത്ഥന അവിടെ സംഘടിപ്പിക്കുമെന്ന അവകാശവാദങ്ങൾ നിരസിച്ചു.

യഥാർത്ഥത്തിൽ നാലാം നൂറ്റാണ്ടിൽ പണികഴിപ്പിച്ച ചോറ പള്ളി 1511-ൽ ഓട്ടോമൻ സാമ്രാജ്യത്തിൻ്റെ കാലത്ത് ഒരു മുസ്ലീം പള്ളിയാക്കി മാറ്റി. 1945-ൽ ഇത് ഒരു മ്യൂസിയമായി രൂപാന്തരപ്പെട്ടു, ഹാഗിയ സോഫിയ ചർച്ചിൻ്റെ സമാനമായ പരിവർത്തനത്തിന് ഒരു മാസത്തിനുശേഷം 2020-ൽ ഇത് ഒരു മോസ്‌കാക്കി മാറ്റി.

കൗതുകകരമെന്നു പറയട്ടെ, ഈ ഘടന ആദ്യം ഒരു മസ്ജിദായി രൂപാന്തരപ്പെട്ടു, പിന്നീട് ഒരു മ്യൂസിയമായി മാറി, ഇപ്പോൾ വീണ്ടും ഒരു പള്ളിയായി പരിവർത്തനം ചെയ്യപ്പെടുന്നു. യഥാർത്ഥത്തിൽ നാലാം നൂറ്റാണ്ടിൽ പണികഴിപ്പിച്ച ഇത് 15-ആം നൂറ്റാണ്ട് വരെ ഒരു പള്ളിയായി തുടർന്നു, എന്നാൽ 1511-ൽ ഓട്ടോമൻ സാമ്രാജ്യം ഏറ്റെടുക്കുകയും നിരവധി നൂറ്റാണ്ടുകളോളം പള്ളിയായി തുടരുകയും ചെയ്തപ്പോൾ ഇത് ഒരു പള്ളിയായി മാറ്റി. രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധത്തെത്തുടർന്ന് തുർക്കിയിൽ ലിബറൽ യുഗം പുനരാരംഭിച്ചപ്പോൾ 1945-ൽ ഇത് പിന്നീട് ഒരു മ്യൂസിയമാക്കി മാറ്റി, 2019 വരെ ആ രൂപത്തിൽ നിലനിന്നിരുന്നു. 2020-ൽ കെട്ടിടത്തെ പ്രവർത്തനക്ഷമമായ മസ്ജിദാക്കി മാറ്റുമെന്ന് തുർക്കി പ്രസിഡൻ്റ് റജബ് ത്വയ്യിബ് എർദോഗൻ പ്രഖ്യാപിച്ചു. 

1500 വർഷം പഴക്കമുള്ള ചരിത്ര പ്രസിദ്ധമായ ഹാഗിയ സോഫിയ പള്ളിയും 2020-ൽ അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ സർക്കാർ ഒരു മോസ്‌ക് ആയി രൂപാന്തരപ്പെടുത്തിയിരുന്നു. ഇത് നേരത്തെ ഒരു പള്ളിയായും പിന്നീട് 1935-ൽ ഒരു മ്യൂസിയമായും മാറ്റി, ഒടുവിൽ വീണ്ടും ഒരു പള്ളിയാക്കി മാറ്റി. 2020-ൽ. എന്നിരുന്നാലും, അടുത്തിടെ ഹാഗിയ സോഫിയയുടെ ഒരു ഭാഗം സന്ദർശകർക്കായി ഒരു മ്യൂസിയമായി തുറന്നു.

ഹാഗിയ സോഫിയയെ പള്ളിയായി പ്രഖ്യാപിച്ച് ഒരു മാസത്തിന് ശേഷം, ചോറ പള്ളിയെ പരിവർത്തനം ചെയ്യാനുള്ള തീരുമാനം തുർക്കി സർക്കാർ പ്രഖ്യാപിച്ചു. ബൈസൻ്റൈൻ സാമ്രാജ്യത്തിൻ്റെയും കിഴക്കൻ ഓർത്തഡോക്സ് ക്രിസ്ത്യാനിറ്റിയുടെയും ആദ്യകാല മത ഘടനകളിലൊന്നായിരുന്നു ഇത്. നാലാം നൂറ്റാണ്ടിൻ്റെ തുടക്കത്തിൽ കോൺസ്റ്റൻ്റൈൻ ദി ഗ്രേറ്റ് സ്ഥാപിച്ച കോൺസ്റ്റാൻ്റിനോപ്പിളിൻ്റെ നഗര മതിലുകൾക്ക് പുറത്ത് ഒരു ആശ്രമ സമുച്ചയമായാണ് ചോറ പള്ളി ആദ്യമായി നിർമ്മിച്ചത്. ബൈസൻ്റൈൻ ഫ്രെസ്കോകളും മൊസൈക്കുകളും മുൻ പള്ളിയായി മാറിയ മ്യൂസിയത്തിൻ്റെ ചുമരുകളും മേൽക്കൂരകളും അലങ്കരിക്കുന്നു.

പതിനൊന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ പള്ളി പുനർനിർമിച്ചെങ്കിലും അടുത്ത നൂറ്റാണ്ടിൽ ചില കേടുപാടുകൾ സംഭവിച്ചു. പിന്നീട് 14-ആം നൂറ്റാണ്ടിൽ, ഐസക് കോംനെനസ് ഇത് പുനർനിർമ്മിച്ചു, മികച്ച മൊസൈക്കുകളും ഫ്രെസ്കോകളും ഉപയോഗിച്ച് അതിൻ്റെ വിപുലമായ അലങ്കാരങ്ങൾ 1321-ഓടെ പൂർത്തിയായി. യുനെസ്കോയുടെ ലോക പൈതൃക സൈറ്റായി ഈ പള്ളി പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.

എന്നിരുന്നാലും, ബൈസൻ്റൈൻ യുഗം അവസാനിക്കുകയും ഓട്ടോമൻ സാമ്രാജ്യം ഏറ്റെടുക്കുകയും ചെയ്തപ്പോൾ, 1511-ൽ പള്ളി ഒരു പള്ളിയായി രൂപാന്തരപ്പെട്ടു. ഇസ്‌ലാമിലെ ഐക്കണിക് ഇമേജുകൾക്കെതിരായ നിരോധനം കാരണം, ഓട്ടോമൻ കാലഘട്ടത്തിൽ മൊസൈക്കുകളും ഫ്രെസ്കോകളും പ്ലാസ്റ്റർ പാളി കൊണ്ട് മൂടിയിരുന്നു.

ഓട്ടോമൻ സാമ്രാജ്യത്തിൻ്റെ തകർച്ചയ്ക്ക് ശേഷം 1945 വരെ ഒരു മ്യൂസിയമായി രൂപാന്തരപ്പെടുന്നതുവരെ 434 വർഷക്കാലം ചോറ പള്ളി ഒരു പള്ളിയായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്നു. മന്ത്രിമാരുടെ കൗൺസിലിൻ്റെ ഉത്തരവനുസരിച്ച് ഇത് കരിയേ മ്യൂസിയം എന്ന് അറിയപ്പെടാൻ തുടങ്ങി, വിപുലമായ പുനരുദ്ധാരണ പദ്ധതിക്ക് ശേഷം 1958-ൽ ഇത് പൊതുജനങ്ങൾക്കായി തുറന്നു.

2005-ൽ, ഒരു മ്യൂസിയം എന്ന നിലയിലുള്ള ഘടനയെ ചോദ്യം ചെയ്തുകൊണ്ട് ഒരു കേസ് ഫയൽ ചെയ്തു. ഹരജിയോട് പ്രതികരിച്ച്, തുർക്കിയിലെ പരമോന്നത അഡ്മിനിസ്ട്രേറ്റീവ് കോടതിയായ ടർക്കിഷ് കൗൺസിൽ ഓഫ് സ്റ്റേറ്റ് 2019 ൽ ഇത് ഒരു പള്ളിയായി മാറ്റണമെന്ന് ഉത്തരവിട്ടു. അതനുസരിച്ച്, എർദോഗൻ സർക്കാർ 2020 ഓഗസ്റ്റിൽ ഇത് ഒരു പള്ളിയായി പ്രഖ്യാപിച്ചു. 2020 ഒക്ടോബർ 30 വെള്ളിയാഴ്ച, 72 വർഷത്തിന് ശേഷം ആദ്യമായി ചോറ പള്ളിയിൽ മുസ്ലീം പ്രാർത്ഥനകൾ നടന്നു,